เมื่อตอนเราเป็นเด็กเราไม่เข้าใจว่าความเครียดคืออะไร แต่พอเราโตมาในวัยผู้ใหญ่ความเครียดเหมือนเป็น coming of age ว่าเราโตขึ้นแล้วจริง ๆ เพราะเป็นสิ่งที่ควบคู่กับการใช้ชีวิตของเราเลยก็ว่าได้ ยิ่งสภาพแวดล้อมทางสังคมเป็นแบบนี้ด้วยแล้ว เป็นเรื่องยากจริง ๆ ที่เราจะหลีกหนีความเครียดได้พ้น ที่สำคัญความเครียดสะสมเป็นตัวร้ายที่ทำให้ร่างกายของเรามีภูมิคุ้มกันต่ำลงได้อีกด้วย มาดูกันว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไร และจะบริหารจัดการความเครียดอย่างไร?

ความเครียดคืออะไร?

หลายคนอาจจะคิดว่าความเครียดคือภาวะทางอารมณ์ แต่จริง ๆ แล้ว ความเครียดก็คือการหดตัวของกล้ามเนื้อส่วนใดส่วนหนึ่งหรือหลายส่วนของร่างกาย ซึ่งเป็นการใช้ชีวิตปกติของเราในทุกวันนี่แหละครับ  อย่างการทรงตัว การเดิน การนั่ง การเคลื่อนไหวโดยทั่วไป หรือบางครั้งที่เราคิดหรือมีอารมณ์ร่วมเกิดขึ้นในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง จะต้องมีการหดตัว เคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อแห่งใดแห่งหนึ่งในร่างกายเกิดขึ้นควบคู่ไปด้วยเสมอ

ความเครียดส่งผลให้ภูมิคุ้มกันต่ำได้อย่างไร?

เมื่อร่างกายเกิดความเครียดสะสมจะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายลดลง โดยเฉพาะการสร้างเม็ดเลือดขาว ซึ่งทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานของเม็ดเลือดขาวในการกำจัดเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาในร่างกายลดลง สอดคล้องกับการทำงานของฮอร์โมนส์คอร์ติซอลที่ปกติร่างกายจะหลั่งออกมาในสถานการณ์คับขัน มีหน้าที่กระตุ้นให้ความดันโลหิตสูงขึ้นและอัตราการเต้นหัวใจเพิ่มขึ้นเพื่อเตรียมพร้อมร่างกายให้ต่อสู้กับปัญหาข้างหน้า แต่ถ้าเรามีความเครียดสะสมเรื้อรัง พักผ่อนไม่พอ หรือออกกำลังกายเกินพอดี ระดับฮอร์โมนส์นี้ที่สูงขึ้นจะเริ่มส่งผลเสียต่อร่างกายได้เช่นกัน

ปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เกิดความเครียด?

สภาพเศรษฐกิจและสังคมนับเป็นปัจจัยหลักและสำคัญเพราะส่งผลต่อวิถีชีวิตของเรามากที่สุด โดยเฉพาะสภาพคล่องทางการเงิน มีรายงานว่าคนที่มีสภาพคล่องทางการเงินที่ดีจะมีความเครียดน้อยกว่าคนที่ไม่มีสภาพคล่องทางการเงิน นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่น ๆ อีก การดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ หรือกระทั่งดื่มกาแฟ ตลอดจนอาหารที่มีน้ำตาลในปริมาณสูงตลอด สิ่งสำคัญคงไม่พ้นการพักผ่อนไม่เพียงพอที่เป็นปัจจัยทางร่างกายที่สำคัญที่สุด

คลายเครียดแบบถาวรทำไรอย่างไรบ้าง?

วิธีคลายเครียดมีหลายวิธีมาก ๆ อย่างวิธีเฉพาะหน้าการใช้ยาช่วย เช่น ใช้ยาหม่อง ยาดม ยาแก้ปวด ยาลดกรดในกระเพาะ ฯลฯ แต่วิธีเหล่านี้ไม่ได้ทำให้ความเครียดหายไปอย่างถาวร วิธีคลายเครียดควรแก้ที่ต้นเหตุ ได้แก่ 

– ไม่นอนดึก การนอนดึกจะส่งผลกระทบต่อร่างกายเป็นวงจร ยิ่งหลายคนชอบนอนดึกสะสมทำให้นาฬิกาชีวิตผิดแผกไป และทำให้ฮอร์โมนส์บางชนิดที่จำเป็นต่อร่างกายที่ผลิตในขณะเราหลับหายไป ซึ่งแน่นอนว่าส่งผลต่อภาวะทางอารมณ์และความเครียดโดยตรง

– ออกกำลังกายหรือหางานอดิเรกที่ทำแล้วร่างกายผ่อนคลาย เช่น ออกไปเดินเล่น เลี้ยงสัตว์ เต้นแอโรบิค  

– พยายามมีทัศนคติด้านบวก แม้สภาพสังคมหรือเรื่องราวที่พบเจอมันอาจจะยากที่จะทำให้เราไม่หาด้านบวกเจอ แต่เชื่อนะครับว่ามันจะมีอะไรดี ๆ ซ่อนอยู่ อาจจะเล็กน้อยมากแต่พยายามมองมันเถอะครับ อย่างน้อยก็ไม่ได้แย่ไปทุกอย่าง

– พยายามรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เลือกอาหารที่รับประทานในแต่ละมื้อ ไม่รสจัดจนเกินไป หลากหลาย ลดน้ำตาล ของมัน หรืออาหารประเภทบุฟเฟ่ต์

– ทานวิตามินเสริมภูมิคุ้มกัน โดยเฉพาะเบต้ากลูแคน ที่มีส่วนสำคัญอย่างมากในการช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันเซลล์ขนาดใหญ่ เม็ดเลือดขาวนิวโตรฟิล และกระตุ้นภูมิคุ้มกัน เอ็น เค เซลล์ ซึ่งมีส่วนสำคัญมาก ๆ ในการปกป้องร่างกาย

จะเห็นเลยนะครับว่าความเครียดที่อยู่กับเราในทุก ๆ วัน อัตรายกว่าที่คิดมาก แม้ว่าจะเป็นเรื่องยากที่จะทำให้เราไม่เครียด แต่เชื่อว่าทุกปัญหาที่เจอเราจะสามารถผ่านมันไปได้ครับ เป็นกำลังใจให้ทุกคน เราจะผ่านไปด้วยกันครับ